پایش قند خون:

اولین مرحله از مراحل پیشگیری و درمان بیماری قند مرحله پایش قند خون است، پایش قند خون در دو مرحله قابل انجام است، مرحله اول توسط خود بیماری و مرحله دوم توسط دکتر فوق تخصص دیابت پایش می شود. برای تشریح بیشتر می توان گفت در مرحله اول بیمار با انواع مختلفی از دستگاه های سنجش و پایش قند خود در منزل می تواند میزان قند خون بدن خود را اندازه گیری نموده و عدد گلوکز پلاسمای اندازه گیری شده را به دکتر فوق تخصص دیابت خود اعلام نماید با این کار میزان کنترل قند خون در مدت کوتاهی پایش و سنجش می شود. برای کنترل دراز مدت نیاز است تا پایش قند خون توسط دکتر فوق تخصص دیابت پایش شود، توجه داشته باشید تشخیص و کنترل بیماری قند توسط دکتر فوق تخصص دیابت با اعلام انجام آزمایش های هموگلوبین A1C توسط بیمار پیشنهاد می شود. نکته مهم آن است که تشخیص بیماری قند در دو مرحله توسط فرد و توسط دکتر فوق تخصص دیابت به عنوان دو مکمل بر یکدیگر هستند و برای تشخیص دقیق بیماری قند بسیار ضروری است. دکتر فوق تخصص دیابت سعی دارد با دریافت نتایج پایش و سنجش مقادیر بتواند تشخیص درست خود را به فرد اعلام نماید و برای ادامه فرآیند درمانی تدابیر درست اندیشیده شود.

خود پایشی قند خون:

این مرحله یکی از مراحل حساس، حیاتی و درمانی بیماران مبتلا در زمان تزریق انسولین و یا بیمارانی که به طور طبیعی قند خون کنترل شده ای ندارد، به شمار می رود. در این زمان باید بیماران مذکور با دقت تمام و در زمان های اعلام شده از سوی دکتر فوق تخصص دیابت خود به کنترل بیماری خود بپردازند و نظارت خود را به صورت دقیق تر بیان نماید، این کنترل برای پیشبرد روند بهبود بیماری قند بسیار مؤثر است. نظارت در این مرحله نیاز به احساس مسئولیت بیشتری دارد و برای کنترل میزان قند خود باید قبل و دو ساعت بعد از صرف غذا انجام شود تا میزان هورمون انسولین در بدن بررسی و سنجش شود در آخر هم با انجام این امر، بیمار حس اعتماد به نفس زیادی در خود می بیند و بیش از قبل به درمان بیماری قند خود با همکاری دکتر فوق تخصص دیابت خواهد پرداخت.

دستگاه سنجش قند خون:

در خصوص دستگاه سنجش قند خون باید گفت در ایران دستگاه های متعددی از این سنجش قند خون به صورت تولیدات داخلی و خارجی وجود دارد که می تواند برای کنترل بیماری قند خون استفاده شود. یکی از این دستگاه ها، دو بخش الکترونیکی دارد که نوار اندازه گیری قند خون یکی از بخش های آن است، نوار اندازه گیری قند خون به صورت یک بار مصرف بوده و در داخل خود دستگاه استفاده می شود. لازم به ذکر است که این دستگاه خاص برای انجام برنامه های تعیین شده در خود نیاز دارد که توسط فرد ماهر و متخصص دستگاه مذبور سنجش انجام گیرد، در غیر این صورت تشخیص این بیماری به طور دقیق امکان پذیر نخواهد بود، در واقع این دستگاه باید مورد تأیید وزارت بهداشت و آموزش پزشکی قرار گرفته باشد تا پایش انجام شده توسط آن استاندارد جلوه نماید. توجه داشته باشید سه مرحله مذکور برای تشخیص، کنترل و درمان بیماری قند بوده و می تواند کمک بسیار خوبی را به جامعه افراد دیابتی داشته باشد، از این رو توصیه می شود تا با مشورت دقیق با دکتر فوق تخصص دیابت خوب بتوانید به بهبود هر چه سریع تر بیماری خود اقدام نمایید و نتایج آن را نیز در خود مشاهده نمایید.

پایش مداوم قند خون:

پایش مداوم قند خون (CGM) درواقع اندازه‌گیری مداوم و پیوسته قند خون هر 5 دقیقه یک‌بار و در طی 24 ساعت شبانه‌روز است. به شکل میانگین روزانه 288 بار اندازه‌گیری قند خون در مقایسه با 4 الی 10 بار تست قند با دستگاه گلوکومتر بدون نیاز به انجام کاری تهاجمی مثل سوراخ کردن انگشت، بدون درد و خونریزی باعث می‌شود که CGM تبدیل به روش جذابی برای اطلاع از قند خون در بیماران مبتلابه دیابت شود. اندازه‌گیری قند خون با گلوکومتر مانند ثبت یک عکس از کل یک ماجرا است درحالی‌که استفاده از ابزارهای مختلف پایش مداوم قند خون مانند دستگاه دکسکام G5 یا فری استایل لیبره یا … مانند ثبت یک فیلم از کل ماجرا است به همین دلیل این امکان را به فرد مبتلابه دیابت می‌دهد تا بتواند قند خون خود را لحظه‌به‌لحظه نظارت کند و تأثیر فعالیت بدنی، غذاها، استرس، داروها، خواب و غیره را روی قند خون شاهد باشد که این می‌تواند در مدیریت دیابت مفید و مؤثر باشد. مطالعات اخیر نشان داده‌اند که استفاده از سیستم‌های پایش مداوم قند خون، در مقایسه با روش فعلی اندازه‌گیری با گلوکومتر، می‌تواند در کنترل قند خون مؤثر و مفید باشد. CGM با اندازه‌گیری قند مایع میان بافتی می‌تواند میزان قند خون را محاسبه کند درحالی‌که تست قند با گلوکومتر و از سرانگشتان دست قند داخل خون را اندازه‌گیری می‌کند. تغییرات قند مایع میان بافتی نسبت به تغییرات قند خون ازنظر زمانی کمی تأخیر دارد مخصوصاً در زمان‌های که فرد غذا می‌خورد و یا ورزش می‌کند. به همین دلیل هنوز تست قند با گلوکومتر دقیق‌تر از CGM است و در زمان‌های مانند درمان افت قند، تنظیم میزان انسولین و یا شرایط خاص لازم است که از تست قند با گلوکومتر استفاده شود. CGM هم می‌تواند در کنار پمپ انسولین و هم در کنار تزریقات متعدد روزانه (حداقل ۳ بار تزریق انسولین در شبانه‌روز) استفاده شود که درهرصورت می‌تواند سبب کاهش دفعات افت قند خون و مدیریت بهتر دیابت شود.

مزایای استفاده از CGM:

• در هر زمان از شبانه‌روز می‌توانید از وضعیت قند خون مطلع شوید
• می‌توانید از شیب قند آگاه شوید و از زمان‌های که سطح قند خون در حال افزایش و یا کاهش است آگاه شوید و زودتر اقدام کنید
• نیاز به تست قند از نوک انگشتان را کاهش می‌دهند
• با استفاده از تست قندهای مداوم می‌توانید بهتر قند را مدیریت کنید و درنهایت به بهبود HbA1C کمک خواهد کرد
• می‌توانید زمانی که شیب قند خون در حال کاهش است، برای پیشگیری از افت قند اقدام کنید و دفعات افت قند را کاهش دهید
• می‌توانید برای قندهای بالا و یا پائین هشدار قرار دهید.

معایب استفاده از CGM:

• اطلاعات زیادی از قند خون در اختیار فرد مبتلابه دیابت می‌گذارد که می‌تواند باعث ایجاد سردرگمی در فرد شود
• نیاز هست که فرد هم انگیزه و هم مهارت داشته باشد تا بتواند از اطلاعات برای مدیریت دیابت استفاده کند
• هنوز نیاز است که گاهی از تست قند نوک انگشتان استفاده شود
• با استفاده از تست قندهای مداوم می‌توانید بهتر قند را مدیریت کنید و درنهایت به بهبود HbA1C کمک خواهد کرد
• می‌توانید زمانی که شیب قند خون در حال کاهش است، برای پیشگیری از افت قند اقدام کنید و دفعات افت قند را کاهش دهید
• می‌توانید برای قندهای بالا و یا پائین هشدار قرار دهید

انواع CGM:

Real Time: در این مدل از CGM فرد می‌تواند در هرزمانی از سطح قند خون خود مطلع شود به این صورت که در هر زمان قند اندازه‌گیری می‌شود و به دستگاه خوانش قند ارسال می‌شود بنابراین فرد می‌تواند برای قندهای بالا، پائین و یا سرعت تغییرات هشدار تنظیم کند

Retrospective: در این مدل از CGM فرد نمی‌تواند در همان لحظه از قند خون خود مطلع شود، مگر اینکه فرد سنسور را اسکن کند

دستگاه فری استایل لیبره:

سازمان غذا و داروی آمریکا، 2Free Style Libre را به‌عنوان اولین دستگاه پایش مداوم قند خون برای افراد دیابتی بالای ۴ سال تائید کرده است. این دستگاه شامل یک ست سنسور و دستگاه خوانش قند خون است. ست سنسور شامل یک اپلیکاتور و سنسور است که کد روی سنسور و اپلیکاتور آن باید یکسان باشد. برای استفاده از سنسور، ابتدا اپلیکاتور روی سنسور قرار می‌گیرد تا سنسور به بدن متصل شود. بعد از اتصال سنسور دیگر نیازی به اپلیکاتور نیست. با قرار گرفتن سنسور بر روی پوست، دستگاه فری استایل می‌تواند قند مایع میان بافتی را مرتباً اندازه‌گیری ‌کرده و با استفاده از الگوریتم‌ها آن را معادل قند خون کند. لازم است سنسور در دمای ۳۰-۲۵ سانتی‌گراد نگهداری شود. عدم نگهداری سنسور در این شرایط سبب کاهش کار آیی آن می‌شود. محل نصب سنسور، نباید در طی فعالیت‌های روزانه چین بردارد و یا خم شود و باید با محل تزریق انسولین ۲.۵ سانتی‌متر فاصله داشته باشد. سنسور نباید در محل زخم، خال گوشتی، توده و یا خطوط پوستی ناشی از چاقی و لاغری، نصب شود. توصیه می‌شود سنسور در ناحیه پشت بازو نصب ‌شود. نصب سنسور در محل مطمئن باعث اتصال بهتر سنسور به بدن و کاهش آسیب پوستی می‌شود. در زمان نصب سنسور نیازی به چین‌پوستی یا کشش نیست. زمانی که سنسور بر روی بدن نصب است، ممانعتی برای انجام فعالیت‌هایی مانند ورزش، شنا، حمام وجود ندارد. اگر زمانی که سنسور به دست متصل است و می‌خواهید شنا کنید به این نکته توجه داشته باشید که عمق آب بیشتر از ۱ متر نبوده و بیشتر از ۳۰ دقیقه دستگاه در زیرآب نباشد. قسمت دیگر دستگاه، دستگاه نمایش‌دهنده قند خون است که شبیه موبایل است. زمانی که تصمیم دارید قند خون را پایش کنید با قرار دادن این دستگاه در فاصله ۴ سانتی‌متری سنسور، میزان قند خون‌روی مانیتور دستگاه نمایش داده می‌شود.

امکانات دستگاه:

یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این دستگاه این است که نیاز به تست قند از نوک انگشت را کاهش می‌دهد و همچنین نیازی به کالیبره کردن با استفاده از نمونه خون و نوار تست قند ندارد. دستگاه علاوه بر نمایش عدد قند خون، نمودارهای نوسانات قند خون را نیز نشان می‌دهد. در کنار نمودارها، فلش‌هایی دیده می‌شود که نشانگر افزایش و یا کاهش ناگهانی و یا آهسته‌ی قند خون هستند. دستگاه دارای حافظه‌ای است که می‌تواند میزان غذای مصرفی، دوز تزریقی انسولین و اطلاعات حاصل از پایش قند خون را تا ۹۰ روز در خود ذخیره کند.به دلیل وجود تفاوت‌های فیزیولوژیکی بین مایع میان بافتی و خون مویرگی نتایج حاصل از دستگاه تست قند و سیستم Free Style Libre می‌تواند متفاوت باشد. این تفاوت‌ها در زمان‌هایی که تغییرات سریعی در قند خون اتفاق می‌افتد بیشتر دیده می‌شود که در صورت لزوم و برای اطمینان از وضعیت قند خون در این شرایط می‌توانید از دستگاه تست قند استفاده کنید مثلاً بعد از صرف غذا، ورزش و یا بعد از تزریق انسولین.

• استفاده از این دستگاه برای افراد کمتر از ۴ سال، بیماران بدحال، زنان باردار و افرادیکه دیالیز می‌شوند به دلیل کافی نبودن مطالعات و احتمال تأثیر بعضی از داروها و شرایط متفاوت در این افراد توصیه نمی‌شود. بعضی از داروها می‌توانند بر روی نتایج حاصل از دستگاه تأثیرگذار باشند برای ‌مثال مصرف ویتامین C باعث می‌شود که دستگاه به شکل کاذب قند خون را بیشتر نشان دهد، همچنین مصرف آسپرین و پمادهای پوستی حاوی سالیسیلات اسید می‌تواند به شکل کاذب قند خون را کمتر نشان دهد.
• توصیه می‌شود در زمان تصویربرداری (X-Ray) ازسنسور استفاده نشود چراکه تشعشعات می‌تواند بر روی عملکرد دستگاه تأثیرگذار باشد.

با مشاهده علامات زیر، لازم است که حتماً به‌وسیله دستگاه تست قند، قند خود را چک کنید:

علامت LO بر روی دستگاه نشانگر قند خون کمتر از ۴۰ است و لازم است قبل از انجام هر اقدام درمانی یک‌بار قند خون با دستگاه تست قند اندازه‌گیری شود.

علامت HI بر روی دستگاه نشانگر قند خون بیشتر از ۵۰۰ است و لازم است قبل از انجام هر اقدام درمانی یک‌بار قند خون با دستگاه تست قند اندازه‌گیری شود.

درصورتی‌که علائم افت قند و یا علائم قند بالا را دارید قبل از انجام هر اقدام درمانی لازم است که قند خون خود را با دستگاه تست قند اندازه‌گیری کنید و بر اساس نتایج تست قند دستگاه تصمیم‌گیری نمایید.

زمانی که دستگاه نمودار یا عدد قند خون یا فلش‌هایی که نشان‌دهنده افزایش یا کاهش قند خون هستند را نمایش نمی‌دهد، ابتدا قند را با دستگاه تست قند اندازه گرفته و بر اساس نتایج تست قند دستگاه تصمیم‌گیری کنید.

دکسکام G5:

دستگاه دکسکام G5،مانند اغلب سیستم‌های پایش مداوم قند خون، از سه جز تشکیل‌شده است: یک سنسور که دقیقاً زیرپوست قرارگرفته و حدود یک هفته قند خون را به‌صورت مداوم اندازه‌گیری می‌کند. طول عمر هر سنسور ۷ روز است. سنسور علاوه بر گزارش میزان قند خون هر ۵ دقیقه یک‌بار، روند افزایش یا کاهش قند خون نیز نشان داده می‌شود. یک فرستنده که به سنسور متصل است و اعدادی که می‌خواند را به پمپ انسولین ارسال می‌کند و یک گیرنده بدون سیم، گوشی هوشمند یا پمپ که اعداد اندازه‌گیری شده را می‌خواند. این سیستم به کاربر نشان می‌دهد که میزان قند خون با چه سرعتی رو به کاهش یا افزایش است و یا در محدوده ثابتی قرار دارد. علاوه بر این، بر اساس محدوده‌های قند خون که توسط پزشک، گروه‌درمانی و فرد دیابتی تعیین می‌گردد، دستگاه قادر خواهد بود در مواقعی که قند خون خیلی بالا می‌رود یا خیلی پایین می‌آید، زنگ هشداری را به صدا درآورد و فرد را مطلع نماید. با این‌حال، این سیستم می‌بایست حداقل دو بار در روز با اندازه‌گیری قند خون توسط دستگاه گلوکومترکالیبره شود.

دکسکام G5 برای کنترل دیابت در افراد بالای دو سال قابل‌استفاده است. تفسیر نتایج دکسکام G5 می‌بایست بر اساس روند قند خون و اندازه‌گیری‌ها با ترتیب زمانی انجام گیرد. این دستگاه همچنین قادر به شناسایی دوره‌های افت قند خون و قند خون بالا بوده تا فرد دیابتی بتواند درمان لحظه‌ای و بلندمدت مناسبی برای این دو حالت در نظر گیرد. دکسکام G5 برای استفاده شخصی و یک نفرِ بوده و نیازمند تجویز پزشک است. با توجه به اطلاعاتی که دستگاه در اختیار قرار می‌دهد، فرد دیابتی می‌تواند در رابطه با تنظیم دوز انسولین یا کربوهیدرات مصرفی خود، تصمیمات بهتری بگیرد. علاوه بر این، با استفاده از گزارش‌ها ارائه‌شده توسط دستگاه، فرد دیابتی قادر خواهد بود الگوهای قند خون خود را به‌گونه‌ای تحلیل کند تا در درازمدت بتواند با برنامه‌های مناسب درمانی، میزان قند خون خود را در محدوده طبیعی حفظ کند. یکی دیگر از قابلیت‌های این دستگاه این است که هنگامی‌که قند خون شروع به کاهش یا افزایش شدید می‌کند، دستگاه می‌تواند به کاربر هشدار دهد.

چه مواقعی نباید از این دستگاه استفاده کرد؟

دکسکام G5، در طول انجام مراحل MRI، سی‌تی‌اسکن و دیاترمی آزمایش نشده است؛ پس پیش از انجام چنین اقدامات درمانی، لازم است سنسور، رابط و گیرنده کنار گذاشته شود. میدان مغناطیسی و گرما ممکن است به اجزای دستگاه آسیب رسانده و باعث می‌شود قند خون نادرست نشان داده‌شده یا هشدارها درست‌کار نکنند. مصرف داروهای حاوی استامینوفن ممکن است قند خون را به‌طور اشتباه بالاتر از واقعیت نشان دهد. اشتباه در عدد قند خون خوانده‌شده، در افراد مختلف متفاوت است و بستگی به میزان استامینوفن فعال در بدن دارد. پس اگر به‌تازگی استامینوفن استفاده‌شده باشد، بر اساس نتایج پایش قند خون با دستگاه دکسکام، نبایستی تصمیمات مربوط به دیابت گرفته شود.

جهت مشاوره رایگان و درمان می توانید با ما تماس بگیرید